Rau đông khô làm nên hương vị xu xoa Lý Sơn

Rau đông khô được ngâm qua một đêm, rửa lại cho sạch tạp chất và nấu cùng nước ngọt, sạch. Sau khi rau tan hoàn toàn trong nước bắt đầu đổ ra chén hoặc các khuôn làm bánh theo sở thích của người nấu và được gọi là xu xoa. Xu xoa Lý Sơn hoàn toàn không pha với bột rau câu nên miếng xu xoa dễ dàng tan ngay trong miệng đem lại nét đặc biệt của xu xoa Lý Sơn.

Du khách gần xa khi đến với Lý Sơn trong những tháng hè nóng bức đều tò mò tìm hiểu và nhiệt tình thưởng thức những chén xu xoa được người dân Lý Sơn bày bán khắp đất đảo, thế nhưng mấy ai biết được rằng để có được chén xu xoa thanh ngọt, là món quà vặt dân dã giúp giải nhiệt trong mùa hè oi nồng phải qua nhiều công đoạn trong quá trình chế biến khá công phu.

Chén xu xoa thanh ngọt được người dân Lý Sơn chế biến từ loại rau có tên là rau đông. Khi mùa mưa đến rau đông mọc trên các gành đá vòng quanh huyện đảo Lý Sơn và được người dân thu hoạch từ tháng giêng đến tháng 4 âm lịch hằng năm. Sau khi vớt lên từ biển, rau đông sẽ được người thu mua phơi trên các bờ thành quanh đảo. Sau con nắng đầu tiên, rau đông sẽ được rải ra đầm cho rụng bớt đá bám trên rễ cây.

Trong các công đoạn xử lý rau đông để chế biến xu xoa, theo chị Lệ (An Vĩnh, Lý Sơn) người chuyên thu mua và chế biến rau đông trên đảo cho biết: Khó khăn và vất vả nhất là khâu “giặt” rau đông cho sạch đá, không còn mùi tanh nồng đặc trưng của rau biển. Muốn có được những sợi rau đông chất lượng, người thu mua rau phải “giặt” rau trong nước biển một lần và “giặt” bằng nước ngọt từ 3 – 4 lần, mỗi lần giặt xong phải phơi rau qua một nắng cho khô mới giặt lần tiếp theo. Chính vì sự vất vả, công phu này mà cả huyện đảo cũng chỉ có vài người làm công việc thu mua rau đông. Bù lại rau đông sau khi đã được giặt sạch qua nhiều nước và phơi khô có giá thành khá cao, khoảng 350.000 đồng/kg.

Rau đông khô ngâm qua một đêm, rửa lại cho sạch tạp chất và nấu cùng nước ngọt, sạch. Sau khi rau tan hoàn toàn trong nước bắt đầu đổ ra chén hoặc các khuôn làm bánh theo sở thích của người nấu và được gọi là xu xoa. Người sành ăn khi thưởng thức xu xoa tại Lý Sơn sẽ cảm nhận được sự khác biệt với xu xoa ở đất liền. Xu xoa nấu bằng rau đông tại Lý Sơn hoàn toàn không pha với bột rau câu, vì thế xu xoa Lý Sơn sẽ tan trong miệng khi thưởng thức và có vị thanh mát, không có độ dai, cứng như xu xoa đất liền. Khi nấu xu xoa, chị Lệ sẽ cho một ít nước cốt chanh hoặc phèn chua để rau tan ra và đông đặc khi để nguội.

Xu xoa chỉ ngon khi ăn kèm với nước đường được sên từ đường vàng hoặc đường muỗng và một ít gừng tươi đập nát sau khi đã được nướng vàng trên lửa. Từ tháng 2 đến tháng 9 là thời điểm xu xoa Lý Sơn bán chạy nhất trong năm, không chỉ phục vụ cho du khách tham quan đảo, xu xoa còn được đóng gói trong bịch nước để gửi đi khắp nơi. Du khách khi rời đảo không chỉ mang về đất liền các loại hải sản tươi ngon, mà còn mang theo một ít xu xoa làm quà cho đất liền.

Con người, cảnh vật Lý Sơn sẽ mãi trong lòng mỗi du khách và xu xoa khi đã thưởng thức rồi sẽ nhớ mãi vị thanh ngọt của loài rau biển Lý Sơn – Rau đông.

Theo Báo Quảng Ngãi